Erkeklik Krizi: Teknolojinin Gölgesindeki Bir Dünya

Bitik Erkekler - Philip ZIMBARDO Kitap Alıntıları

Teknolojinin hayatlarımızı dönüştürdüğü bir çağda yaşıyoruz. Sosyal medya, oyun dünyası ve dijital platformlar her geçen gün bizi daha fazla içine çekerken, insan ilişkilerinden kimlik algısına kadar birçok alanda derin etkiler bırakıyor. Ancak bu değişimlerin en çok etkilediği gruplardan biri, farkında olmadan büyük bir kimlik krizine sürüklenen erkekler.

Philip Zimbardo ve Nikita Coulombe’un birlikte kaleme aldığı Bitik Erkekler: Teknoloji erkekliği nasıl sabote etti?, bu krizi tüm açıklığıyla gözler önüne seriyor. Erkeklerin neden giderek toplumdan soyutlandığını, teknolojinin erkeklik algısını nasıl şekillendirdiğini ve bu durumun bireyler ile topluma olan etkilerini çarpıcı bir şekilde ele alıyor.

Bu yazımda, kitapta bana göre önemli olan bazı yerlerin direk alıntılarını göreceksiniz. Benim okuduğum kaynak Pegasus Yayınları Tarafından 2017 yılında basılan baskısı. Eğer siz de teknolojinin hem bireyleri hem de toplumsal normları nasıl değiştirdiğine dair yeni bir bakış açısı kazanmak istiyorsanız, okumaya devam edebilirsiniz!

-              Olası tüm yeni roller geleneksel erkeklik kavramını tehdit ediyor ve bu rolleri kucaklayan her erkek hemcinsinden daha az saygı görüyor, karşı cinsle daha az sosyal ve romantik ilişki imkanına sahip oluyor (s.14). 

-              Başkalarıyla şahsi konuşmaları sınırlandırmak, kişinin kendi üzerine düşünme ve tefekkür kabiliyetini de sınırlandırıyor (s.21). 

-              Çok çabalamadan bir şeyler elde etmeyi kendine hak görme düşüncesi -erkek doğasına atfedilen bir şey bu- Protestan iş ahlakına ve Amerikan futbolu koçu Vince Lombardi’nin galibiyet ilkesine ters düşüyor: “kazanmak her şey değildir. Tek şeydir.” Hiç çabalamadan, sadece erkek olmakla kendiniz için bir şeylerin yapılmasına hak kazandığınızı düşünmek, kadınlarla olan her ilişkide - karşılarına çıkan ilk adamla, hatta bir kaybedenler ile beraber olacak kadar umutsuz olan kadınları saymazsak - bir çıkmaz sokaktır (s.22-23).

-              Erkekler aynı zamanda hayatın diğer tüm alanlarında başarılı olmak için eskiden daha çok rekabet ediyorlardı ve daha çok motivasyona sahiplerdi ailelerinin evlerinden taşınmak, bir kız arkadaşı ya da eş bulmak, uzun vadeli hedefler belirlemek ve kariyere odaklanmak. Artık bunlar neredeyse hiç yok. ABD tarihinde ilk defa erkekler babalarından daha az eğitim alıyorlar üstelik akademi artık daha çok kadınlarla uğraşı (s.28)

-              . Birçoğu artık anne ve babalarıyla, bir eş veya bir hayat arkadaşıyla olan ilişkisinde uzun vadeli bir sığınak arıyor şaşırtıcı derecede yüksek sayıda erkek, para getirecek işlerde çalışmayı istemiyor gibi görünüyor hatta yaşam alanlarının düzenli tutacak temel ev işlerini bile yardım etmiyorlar. Bu adamlar etrafta dolanıp kendi şeylerini yapmaktan memnun ancak geleneksel olarak işe benzeyen hiçbir şey icra etmiyorlar. Bu adamların bazıları, başkasına bağımlı olmayı bir toplumsal başarısızlık değil, bir başarı olarak yeniden tanımladılar. Para kazanmak zorunda olmaktan ya da ev işleri yapmaktan azade olmayı kendilerine hak gördüler. Tek fark, bu yeni erkeklerin her şeyi, karşılığında neredeyse hiçbir şey vermeden istemesi (s.32).

-              Kadınlar neden böyle adamlarla beraber olmaya devam ederler, anneleri bile onlara kaybeden diyor (s.33).

-              Erkek olmanın anahtarı, sorumlulukta yatar. Kendine bakma ve zarar vermeme sorumluluğu, başkalarını düşünme ve onlara zarar vermeme sorumluluğu (s.34).

-              Utangaçlıktaki sürekli artışın dışında, genç erkekler arasında bugün farklı olan şey reddedilme korkusundan çok sosyal tuhaflık, yani neyi, ne zaman, nerede ve nasıl yapacağını bilmemek. Çoğu genç erkek eskiden nasıl dans edeceğini bilirdi şimdi ise nerede ortak bir zemin arayacaklarını bile bilmiyorlar. Sosyal ortamda yabancı bir ülkeye gelmiş, yer yön sormaktan aciz ve isteksiz turistler gibi geziniyorlar (s.37).

-              Kadınlar muhtemel başarısızlık anlamına geliyor; güvenlik ise internetteki fantezi dünyasına, düzenli pratikle daha da tanıdık, öngörülebilir -ve video oyunları durumunda- kontrol edilebilir olan dünyaya çekilmek demek oluyor (s.37).

-              Erkekler ikna edildikleri için savaşmazlar, doğru olduğunu bildikleri için savaşırlar (s.40).

-              Erkekler kilo aldıklarında -kas yapmadan, kötü türden kilo aldıklarında- metabolik bir değişim gerçekleşiyor ve bedendeki hormon düzeylerini düşürüyor; hormonları cinsel ve toplumsal açılardan ciddi derecede daha az etkili hale getiriyor. Bir erkek ne kadar dominant olursa ürettiği testosteron da o kadar çok olur, bu da ligasyonu yükseltir. Buffalo Üniversitesi’nden araştırmacılar, obez erkeklerin testosteron düzeylerinin daha düşük olduğuna karar verdi ve erkeklik hormonun düştüğünde, bundan erkek üreme sağlığı dışında en çok yatak odası performansı zarar görür (s.49).

-              Eskiden ebeveynler, çocukları seks yapıyor diye kaygılanırlardı. Şimdi de yapmıyorlar diye kaygılanmaya başladılar (Helen Rumbelow) (s.51).

-              Başarısız olmak, hayatın kaçınılmaz ve göz ardı edilen bir parçası ancak birçok anne baba, oğullarına bazen birçok şeyde başarısız olmanın sorun olmadığını söylemiyor. Hatasız bir hayat, risk almadan geçen bir hayat demektir; güvenli olana razı olup en iyinin peşinden gitmemektir. Bunun maliyeti hayatta daha sonra ortaya çıkacaktır (s.89).

-              Wilson şöyle diyor: İnternet pornosu, artık bilinçaltı bir düzeyde seslenen güçlü bir bellek. Çünkü en güvenilir dopamin, ereksiyon ve arzu giderme kaynağı bu… Tüm bağımlılıklarda olan şey de bu. Siz dopamininizi yükselterek ödül devresini fazla uyardıkça… o daha az tepki verir. Basit tabirle, beyin ödül devreniz, ereksiyonunuza yeterinde elektrik enerjisi sağlamaz (s.136). 

-              Neler olduğunu daha kolay anlamak için pornonun yoğunlaştırdığı şeyi hissizleştirdiğini de düşünebiliriz. Ya da Nicholas Carr’ın dediği gibi: “Bir yanımızı yapay olarak genişlettiğimizde, aynı zamanda kendimizi bu kısmımızdan ve onun doğal işlevlerinden uzaklaştırmış oluruz.” (s.136).

-              Pornoya maruz kalan beyinler tamamen yeniye, heyecana ve sürekli uyarılmaya yönelik bir taleple dijital olarak yeniden kuruyorlar. Beyinlerin taleplerine pornodan ve oyunlardan bir tıkla ya da tuşla cevap geliyor. Aşırı porno izlemek bağımlılık haline gelince beyin buna eroin gibi tepki veriyor. Uyarıldıkça dopamin düzeyiniz yükseliyor. Dopamininiz yükseldikçe daha fazlasını istiyorsunuz (s.138).

-              Burada bir yanlışlık görüyor musunuz? Genç erkekler romantik ilişkilerde de tamamen uyumsuzlar. Çünkü bu tür ilişkiler yavaş yavaş ve hassas bir dengeyle gelişme eğilimindedir; etkileşim, paylaşım, güven oluşturma ve arzuyu “doğru zaman”a kadar bastırmayı gerektirirler (s.139).

-              Hem kadınlar hem de erkekler için diyoruz ki risksiz bir hayat sıkıcıdır. Risklerin alındığı bir hayatta başarısızlıklar da olacaktır ve başarısızlıklar, başarı yolundaki elzem öğretici tecrübelerdir (s.196).

-              Herkes iki cefadan birini çekmek zorundadır: disiplin cezası ya da pişmanlık cezası (jim Rohn) (s.256).

-              Birey güvenliğe doğru geri veya gelişmeye doğru ileri yol almayı tercih edebilir gelişme tekrar tekrar tercih edilmelidir; Korkunun tekrar tekrar üstesinden gelmelidir (Abraham Maslow) (s.256).

-              Eğer genç bir erkekseniz ve gerçek hayatın daha ödüllendirici ve tatmin edici olmasını bekliyorsanız bunu kendiniz gerçekleştirmek zorundasınız. Bu siz bir oyuna gömülmüşken ya da bir kenarda beklerken gerçekleşmeyecektir. Dışarı çıkıp girişimlerde bulunmalısınız. Cep telefonunuza ya da bilgisayarınıza bakmakla fazla meşgul olduğunuzda kaçıracağınız fırsatların hiçbirini göremezsiniz. Hatta başkalarıyla iletişim kurmanın ve dünyada ilerlemenin teknoloji dışında bir yolla mümkün olmadığı gibi yanlış bir inanca bile kapılmaya başlayabilirsiniz (s.256).

-              Dans etmeyi öğrenen, doğayı yeniden keşfedin, bir kadınla arkadaş olun, sosyal etkileşimleri gözlemleyerek başkalarının layıkıyla ve yeterince dinlediğimden emin olun ve sohbet açma üzerine pratik yapın. Samimi iltifatlarda bulunarak başkalarına kendini özel hissettirme sanatını uygulayın; bunu gelecek hafta günde bir kere yapın. Sizde olmasını istediğiniz özelliklere sahip olan kişiler bulun ve hayatlarını inceleyin, yaşayan rol modeller ve akıl hocaları bulun ve gerçek dünyada sizi motive eden bir şey bulun. Her şeye çözüm bulma konusunda kendinizi geliştirin ve ileri atacağınız her iki adım için bir adım geri atmanız gerekebileceğini farkına varın (s.257).

-              Kıssadan hisse: hayatınız üzerinde daha fazla kontrolünün olmasını istiyorsanız, sizi neyin motive ettiği konusunda iyi fikirler edinin eğer olağan davranışının zamanınızı pasif ve yarı tatmin edici oynamalarla başa harcama içeriyorsa tahmin edin sizi ne bekliyor? Yarım bir tatmin duygusu (s.261).

-              En az bir genç kadınla arkadaş olun ve yalnızca arkadaş olmayı -ne daha fazlasını ne daha azını- istediğinizi kendisine açıkça belirtin (s.266).

-              Utangaç erkeklere bir not: nasıl bir bilgisayar oyununda uzmanlaşmak saatler vermeyi gerekiyorsa rehber eşliğinde pratikle en utangaç erkekler bile “sosyal açıdan uyumlu” hale gelebilir. Sosyalleşme sizin için bir zorluk teşkil ediyorsa yavaş başlayın. Kendinize sosyal hedefler belirlemeniz ve onlara doğru kademe kademe ilerlemeniz gerekecektir; bu, süpermarkette kasiyere gülümsemek ve daha sonra onunla kısaca sohbet etmek gibi basit şekillerde bile olabilir. Sosyal bir durumun sonucuna çok takılmayın; sosyalleşmek, kendi düşünceleri ve duyguları olan başka bir insanın işin içinde olması demektir ve yapabileceğimiz en iyi şey orada mevcut olmaya çalışmak ve sohbete katılmaktır (s.267).

Zimbardo, P., Coulombe, N.D. (2017). Bitik Erkekler Teknoloji Erkekliği Nasıl Sabote Etti? İstanbul: Pegasus Yayınları